Paluch koślawy (łac. Hallux valgus, popularnie nazywany haluksem) jest deformacją w obrębie przodostopia na poziomie pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego, występującą najczęściej u kobiet. Na jej powstanie mają wpływ między innymi słabsza struktura więzadłowo – stawowa stopy kobiecej oraz szkodliwe działanie obuwia na wysokich obcasach i z wąskimi czubkami. Wskazuje się również predyspozycje wrodzone jako przyczynę zniekształcenia.
Wada ta polega na odchyleniu dużego palca ku stronie pozostałych palców, szpotawym ustawieniu I kości śródstopia i nadmiernym wystawaniu ku stronie przyśrodkowej głowy tej kości. Z czasem powiększeniu ulega obrys przyśrodkowej strony głowy I kości śródstopia, spowodowany powstającą w tym miejscu wyroślą kostną i odczynem zapalnym leżącej tu kaletki maziowej (z jęz. ang. - bunion). Zmianom tym często towarzyszą dolegliwości bólowe.
Dolegliwości związane z występowaniem palucha koślawego można złagodzić poprzez:
• dobranie wygodnego obuwia z szerokim czubkiem i obszernym wnętrzem, grubszą, miękką podeszwą oraz obcasem o wysokości max 3 cm;
• noszenie wkładek profilaktyczno-ortopedycznych z pelotą metatarsalną lub podpórką śródstopną;
• używanie ortez stóp takich jak: separatory palców, aparaty korygujące ustawienie palucha koślawego, osłonki na paluch koślawy.